Pochwała partyjnej antypaństwowości

11 sierpnia 2019
Marcin Celiński

Patronat Andrzeja Dudy nad obchodami rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej ma dwa podstawowe wymiary: partyjny i antypaństwowy.

Partyjny, bo chodzi tu o gest w stronę „obrońców” przeróżnych katedr, atakowanych ponoć przez „ideologię LGBT” spod znaku falangi i krzyża celtyckiego. Oni mogą w najbliższych wyborach szukać na listach wyborczych jakiejś własnej marki lub uwierzyć, że partia rządząca to siła, która sprzyja im i ich wymarzonemu porządkowi Polski wolnej od… (tu można wpisać coraz dłuższą listę niepożądanych).

Z tych samych powodów premier Morawiecki jakiś czas temu nie zauważył, że w pobliżu Monachium jest Dachau (obóz, miejsce kaźni i przetrzymywania wielu Polaków, w tym części naukowców UJ, zatrzymanych w słynnej Sonderaktion Krakau czy prawie 2 tys. polskich duchownych bliskiego ponoć tej władzy Kościoła katolickiego), odnalazł za to groby członków Brygady Świętokrzyskiej i uroczyście złożył na nich kwiaty.

Te przedwyborcze umizgi do skrajnej prawicy nie byłyby bardzo groźne, gdyby nie ich wymiar antypaństwowy.

Fetowana dziś brygada nigdy nie była częścią polskiego państwa podziemnego. Tworzyli ją ci, którzy nie podporządkowali się umowie z 7 marca 1944 r., w ramach której następowało scalenie NSZ z AK i włączenie tej organizacji w polski ruch oporu podległy legalnemu rządowi w Londynie. Zatem była to partyjna milicja, nieuznająca legalnych władz, prowadząca własną grę sprzeczną z polityką państwa polskiego.

Można oczywiście i należy dyskutować o sensowności wielu decyzji rządu londyńskiego czy państwa podziemnego, podobnie jak można i należy dyskutować o działaniach każdego z polskich rządów historycznych i obecnego – niemniej niepodporządkowanie się legalnemu rządowi w stanie wojny niewiele ma wspólnego z bohaterstwem, za to dużo ze zdradą stanu.

Dziś IPN próbuje podbudować polityczną narrację rządzących, publikując jakieś chwalebne teksty mające świadczyć o walce Brygady Świętokrzyskiej z dwoma wrogami: i Niemcami, i Rosją. Jednak z historii tej formacji wynika, że jedyną wojną, w które brali udział na serio, była pełzająca podczas okupacji, a nasilona aktywnością Gwardii, a potem Armii Ludowej polska wojna domowa.

Komunistyczna partyzantka (podobnie jak NSZ odmawiająca podporządkowana legalnym władzom) rosła w siłę dzięki sowieckiemu wsparciu, konflikt narastał, a obie strony nie cofały się przed wzajemną agresją, denuncjowaniem okupantowi, także przed konfliktami z polskim państwem podziemnym, oddziałami AK i BCh.

Opowieść o bohaterskim przebijaniu się na zachód przez linie niemieckie jest klasycznym „robieniem nam wody z mózgu” – faktycznie, przemarsz z niemieckim oficerem łącznikowym, z niemieckim zaopatrzeniem i uzgodnionymi miejscami postoju jest relokacją sojuszniczego oddziału, a nie „przebijaniem się”. Podobnie jak tworzenie i szkolenie przez Niemców grup dywersyjnych wśród członków tej brygady, grup, które współdziałały z Wehrmachtem na froncie wschodnim.

Podnoszony na obronę brygady i jej rzekomą współpracę z aliantami epizod udziału w wyzwoleniu obozu w Holiszowie miał miejsce 5 maja 1945 r. – trzy dni po upadku Berlina, kiedy większość Niemców wywiesiła już białe flagi. Dowództwo brygady zmieniło front, przedstawiając się Amerykanom z armii Pattona jako oddział scalony z AK. Legalny rząd polski nie uznał jednak nigdy brygady za część państwa podziemnego, nie znalazł dla niej miejsca ani w II Korpusie, ani potem w Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Historia Brygady Świętokrzyskiej została dobrze opisana i udokumentowana w ostatnim 30-leciu, rządzący muszą wiedzieć, że budują swoją celebrą kult partyjniactwa nad interesem narodowym, wojny domowej nad lojalnością wobec rządu w czasie największej próby, w czasie wojny.

Tej historii nie da się napisać na nowo, była, jaka była, brygada w imię swoich ideologicznych przesłań kolaborowała z Niemcami, z którymi jako państwo prowadziliśmy wojnę. To jest trudne do usprawiedliwienia, a wydawałoby się niemożliwe do wynoszenia do panteonu bohaterów. Chyba że robią to ludzie, dla których partia jest ważniejsza od Polski.